Ostatnio dostałem zlecenie napisania umowy dostawy dla klienta, który chciałby współpracować z… Chińczykami. Niby umowa zwykła umowa dostawy, ale trzeba przeanalizować nie tylko prawo polskie. W grę wchodzą regulacje obowiązujące w Chinach, a także konwencje, których stronami są Polska i Chiny. Postanowiłem Wam dzisiaj przybliżyć na czym polega umowa dostawy, ale w sytuacji kiedy mamy do czynienia z polskimi podmiotami. Mimo wszystko są to częściej spotykane sytuacje w naszej pracy i życiu.
Z dzisiejszego artykułu dowiecie się:
- na czym polega umowa dostawy;
- kto może być stroną umowy dostawy;
- czy odbiorca może skontrolować dostawcę podczas produkcji towaru;
- czy odbiorca może odstąpić od umowy;
- jaką odpowiedzialność ponosi dostawca gdy użyje materiałów lub surowców dostarczonych przez odbiorcę.
Jeżeli macie ochotę, możecie odsłuchać podcastu, który dla Was nagrałem.
Na czym polega umowa dostawy
Umowa dostawy polega na tym, że dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz do przeniesienie ich na własność odbiorcy. Ciężko sobie wyobrazić sytuację, w której odbiorca nie chciałby, aby zamówione rzeczy nie stały się jego własnością, więc najlepiej jak w umowie ostanie to zastrzeżone.
Dostawca musi zobowiązać się do dostarczenie wyprodukowanych rzeczy częściami lub periodycznie do odbiorcy. Po stronie dostawcy jest obowiązek dostarczenia ich na czas odbiorcy. Jeżeli jesteś odbiorcą, pamiętaj, żeby zastrzec terminy dostawy. Jeżeli dostawa ma się odbywać częściami (partiami) powinny być określone odpowiednie terminy.
Odbiorca jest zobowiązany do odbioru dostarczonych rzeczy, a także do zapłacenia umówionej ceny. Jej wysokość powinna zostać jasno określona. Należy również wpisać terminy zapłaty. Jeżeli zapłata ma się odbywać za każdą partię materiału, możecie określić obowiązek zapłaty za każdą partię.
Kto może być stroną umowy?
Stroną umowy mogą być przedsiębiorcy, ale także konsumenci. Nie ma prawnego ograniczenia do tego, aby stronami byli jedynie przedsiębiorcy.
Oczywiście, najczęściej stronami są przedsiębiorcy.
Pamiętajcie, żeby prawidłowo określić strony umowy!
Jeżeli prowadzicie jednoosobową działalność gospodarczą i działacie pod marka „Zielony groszek”, to nie możecie w umowie wpisać, że stroną umowy jest „Zielony groszek”. W takim przypadku, prawidłowe oznaczenie strony będzie wyglądało następująco: Marcin Kozłowski prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą „Zielony groszek” Marcin Kozłowski. Oczywiście musicie wpisać jeszcze adres i nr NIP.
Czy dostawca musi sam wyprodukować produkt?
Nie, nie musi, jednak powinien o tym poinformować odbiorcę.
Z przepisów umowy dostawy wynika jasno, że dostawca zobowiązuje się do „wytworzenia rzeczy oznaczonych co do gatunku”. Jeżeli dostawca nie postara się o wpisanie w umowie, że może zlecić produkcję komuś innemu, to naraża się na zarzut nieprawidłowego wykonania umowy, ponieważ w umowie zobowiązał się do wytworzenia tych rzeczy.
Materiały i surowce do produkcji
Jeżeli jesteś dostawcą, to pewnie sam będziesz zorganizował materiały i surowce do produkcji, jednak nie zawsze musi tak być.
Może się okazać, że odbiorca ma materiały i chce, abyś je użył. Ma do tego święte prawo!
Pamiętaj tylko, żeby je sprawdzić i poinformować odbiorcę czy się nadają do wykorzystania. Jeżeli uznasz, że się nie nadają, powinieneś to wyraźnie zakomunikować odbiorcy, który może uznać, że w takim razie Ty zorganizujesz odpowiednie materiały. Może jednak obstawać przy swoim i żądać, abyś wykorzystał jego materiały.
W takiej sytuacji pamiętaj, żeby odpowiednio się zabezpieczyć – najlepiej wpisać w umowie lub protokole, że odbiorca został poinformowany o tym, że materiały nie są najlepszej jakości i z czym się to wiąże. Powinieneś dokładnie opisać ryzyko jakie jest z tym związane. To jest w Twoim interesie!
W umowie można określić, że do produkcji zostaną użyte konkretne materiały i surowce. Jeżeli przygotujesz wszystko do produkcji, to musisz pamiętać, żeby poinformować o tym odbiorcę, ponieważ ma prawo sprawdzenia jakości tych materiałów.
Aby była możliwość skorzystania z prawa kontroli przez odbiorcę, to trzeba zastrzec w umowie, że wytworzenie ma nastąpić z surowców określonego gatunku lub pochodzenia. W innym przypadku odbiorca nie będzie miał prawa do przeprowadzenia kontroli.
Pamiętaj, żeby poinformować odbiorcę o przygotowaniu materiałów i surowców, ponieważ:
- jest to Twój obowiązek;
- celem jest Twoje zabezpieczenie;
- jeżeli tego nie zrobisz, to w razie wad produktu, będzie domniemanie faktyczne, że podstępnie zataiłeś wady.
Zabezpieczenie tajemnicy handlowej dostawcy
Jeżeli wytwarzasz produkty, to jest możliwość, iż masz jakieś tajemnice handlowe w swojej firmie Na pewno nie chciałbyś, aby ktoś je poznał i wykorzystał.
Podczas kontroli odbiorcy może on mieć kontakt z informacjami, które są dla Ciebie bardzo ważne i nie chcesz ich rozpowszechniać. Powinieneś zobowiązać odbiorcę do tego, aby nikomu ich nie ujawniał. Napisałem o tym artykuł – jak zabezpieczyć tajemnicę przedsiębiorstwa – zachęcam do przeczytania lub odsłuchania.
Ważne! Kontrola odbiorcy może dotyczyć tylko przedmiotu umowy. Odbiorca nie ma prawa kontrolować innych procesów zachodzących w Twojej firmie.
Odstąpienie od umowy przez odbiorcę
Jeżeli jesteś odbiorą i widzisz, że dostawca opóźnia się z rozpoczęciem wytwarzania produktu tak mocno, że nie jest prawdopodobne, aby wywiązał się ze swojego zobowiązania na czas, możesz odstąpić od umowy. Nie musisz nawet wyznaczać dodatkowego terminu dostawcy.
Powinieneś jednak pamiętać, że musisz dobrze ocenić czy dostawca nie ma szans na prawidłowe wykonanie swojego zobowiązania.
Jako odbiorca musisz wykazać, że nie jest prawdopodobne spełnienia świadczeni przez dostawcę!
Będąc dostawcą, musisz pamiętać, że nie ma znaczenia czy opóźnienie jest z Twojej winy, czy nie. Odbiorcy to nie interesuje.
Wadliwy sposób wytwarzania produktu
W trakcie kontroli przeprowadzanej przez odbiorcę może okazać się, że produkt jest źle wytwarzany (wadliwie lub sprzecznie z umową).
Jako odbiorca masz prawo wezwać dostawcę do zmiany sposobu wytwarzania w odpowiednim terminie, a jeżeli okaże się to bezskuteczne, możesz odstąpić od umowy.
Warto zapisać w umowie w jaki sposób ma być wytwarzany produkt, żeby w przyszłości nie było niepotrzebnych konfliktów między stronami.
Odbiorca może dowiedzieć się o wadliwym sposobie wytwarzania nie tylko podczas kontroli przeprowadzanej przez niego, ale np. przez jakiś inny uprawniony do tego podmiot.
Odpowiedzialność dostawcy za produkt
Oczywiście, jako dostawca będziesz ponosił odpowiedzialność za wady dostarczonego produktu. Nawet jeżeli wyprodukujesz je zgodnie ze wskazówkami odbiorcy lub według dostarczonej przez niego dokumentacji technologicznej.
Jest jednak możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności:
- musisz wykazać należytą staranność w zakresie oceny sposobu produkcji lub dokumentacji technologicznej (oznacza to, że nie dało się wykryć wad sposobu produkcji lub dostarczonej dokumentacji technologicznej nawet przy zachowaniu należytej staranności w ocenie tego materiału);
- odbiorca nalegał, żebyś zastosował dany sposób produkcji lub dokumentację technologiczną, pomimo przekazanych mu uwag przez Ciebie (najlepiej to zapisać w protokole, jeżeli okaże się, że odbiorca stoi przy swoim i nie chce zmienić zdania).
Podsumowanie:
- umowa dostawy polega na tym, że jako dostawca zobowiązujesz się wytworzyć dany produkt i dostarczyć go odbiorcy, a jako odbiorca zobowiązujesz się odebrać produkt i za niego zapłacić;
- podczas wytwarzania można użyć materiałów i surowców dostarczonych przez odbiorcę, ale także swoich;
- odbiorca ma prawo skontrolować sposób wytwarzania, ale trzeba to zastrzec w umowie;
- odbiorca może odstąpić od umowy, jeżeli wykaże, że nie jest prawdopodobne, abyś wykonał swoje świadczenie w umówionym czasie;
- jeżeli będziesz w sposób wadliwy wytwarzał produkt i odbiorca się o tym dowie, może wezwać Ciebie do prawidłowego wykonywania umowy, a jeżeli okaże się to bezskuteczne, będzie mógł odstąpić od umowy;
- jako dostawca ponosisz odpowiedzialność za wady produktu nawet jeżeli działałeś zgodnie ze wskazówkami odbiorcy;
- możesz uwolnić się od odpowiedzialności jeżeli wykażesz należytą staranność w ocenie wskazówek odbiorcy, a także jeżeli odbiorca uparł się przy swoim sposobie wytwarzania, pomimo, że poinformowałeś go o nieprawidłowościach;
- do umowy dostawy stosujemy też wybrane przepisy dotyczące umowy sprzedaży;
- pamiętaj, żeby zabezpieczyć swoją tajemnicę handlową podczas kontroli odbiorcy – dowiesz się więcej z mojego artykułu o tym jak zabezpieczyć tajemnicę przedsiębiorstwa.
